Bài làm
Năm 1946, thực dân Pháp trở mặt xâm lược VN một đợt tiếp nhữa. Hồ Chủ toạ thay mặt Chính phủ tạm bợ học hỏi Lời lôi kéo toàn quốc kháng chiến, động viên nhân dân quyết mất mát để phòng vệ hòa bình độc lập, tự do chúng ta đang phải đổ bao xương máu thế hệ giành lại được. Từ HN, tôi trở về quê nhà, đúng khi bắt gặp giặc Pháp đánh vào Huế. Ko khí những ngày đấy thật sục sôi. Người dân xứ Huế ko phân biệt già con trẻ, gái trai, đồng lòng tấn công giặc, phòng vệ quê nhà.
Đang rảo bước trên đường Mặt hàng Bè, tôi chợt nghe giờ gọi vô cùng thân thuộc: “Ôi chú Lành! Chú về hồi nào vậy?”. Tôi ngửng lên trông. Một chú nhỏ loắt choắt, làn da sạm nắng, trên đầu là chiếc mũ ca nô đội lệch, trông thế hệ tinh nghịch như thế nào. Con cháu cười cợt, phô hàm răng White đều, sải bước thật thời gian nhanh về phía tôi, nhị tay dang mênh mông, chiếc xắc cốt nhún nhảy trên sườn lưng theo nhịp bước.
Ồ! Lượm! Đứa con cháu bé nhỏ của tôi! Xa con cháu chưa lâu nhưng mà tôi thấy con cháu khác trước nhiều quá! Con cháu chững chàng hẳn lên, trông như một anh quân nhân thực thụ. Tôi ôm chặt Lượm vào lòng, vội vã hỏi thăm về những người thân. Con cháu vui vẻ khoe:
– Con cháu làm liên lạc. Tại với những chú quân nhân trong đồn Mang Cá, con cháu được những chú đấy dạy dỗ chữ, dạy dỗ hát, dạy dỗ bắn súng, dạy dỗ biện pháp thao tác… Vui lắm chú à!
Lượm hào hứng kể rồi cười cợt yêu thích, đôi mắt sáng sủa ngời, đôi má ứng đỏ như trái ý trung nhân quân chín. Tôi cũng vui lây trước thú vui con trẻ thơ, hồn nhiên của Lượm. Con cháu giơ tay lên mũ, đứng nghiêm chào tôi: “Thôi, chào đồng chí!” kèm theo nụ cười cợt tinh nghịch. Tôi đứng lặng trông theo bóng con cháu đang thoăn thoắt nhảy chân sáo trên đường. Giờ đồng hồ huýt sáo vui vẻ của Lượm vẫn còn đấy vang vọng phía tai. Tôi rất vui vì thế Lượm đang trở thành đồng chí của tôi, một đồng chí tí hon.
Tháng ngày trôi qua, nhị chú con cháu tôi tranh đấu trên nhị mặt trận không giống nhau. Vào một trong những ngày hè mon sáu, tôi sững sờ lúc thu được tin Lượm đang mất mát trong một trận đánh đồn giặc. Thân khi trận chiến đấu ra mắt khốc liệt, Lượm nhận trách nhiệm gửi thư thượng khẩn ra mặt trận. Trong lửa đạn mịt mù, con cháu lao lên như một mũi tên, ko ngại nguy hiểm, quyết trao tận tay người lãnh đạo trận tấn công lệnh của cấp trên. Một viên đạn thù đang bắn vào con cháu. Lượm té xuống trên quê nhà, thân đồng lúa thơm mùi hương sữa lên đòng. Lượm đang mất mát ngay lập tức trên mảnh đất chôn nhau giảm rốn của tôi. Con cháu ra đi mãi mãi, để lại niềm thương cảm khôn nguôi trong thâm tâm tôi…
Mỗi lúc nghĩ tới Lượm, trong tâm trí tôi lại hiện lên hình ảnh một chú nhỏ loắt choắt, vai đeo chiếc xắc cốt đựng tài liệu, đầu đội lệch chiếc mũ mũ chào mào, mồm huýt sáo vang, vừa đi vừa nhảy chân sáo trên tuyến đường chan hòa tia nắng.