Mạn đà la (Cà độc dược): Tác dụng và bài thuốc dân gian

Thông tin chung

Tên h Việt: Cà độc dược, Mạn đà la, Độc giã, Cà diên, Cà dược, Sùa tùa (H’mông), Plờn (Kho), Cà lục lược (Tày), Hìa kía piếu (Dao)
Tên hợp lý: Datura metel L., Datura fastuosa L.
Họ: Solanaceae (Cà)
Tác dụng: Thuốc hạn chế cơn hen. Trị ho (Lá hoặc hoa thu hút). Đau dạ dày, say sóng (Lá ngâm rượu uống từng giọt) – Thuốc độc quan tâm lúc sài.

Mô tả cây Cà Độc Dược

Cây cà độc dược là cây nằm trong thảo, mọc sản phẩm năm, cao chừng 1 – 1,5m ra toàn thân hầu như nhẵn, cành non và những phòng ban non mang những lông tơ ngắn.

Lá đơn, mọc phương pháp nhưng ở sắp ngọn sắp như mọc đối thường xuyên mọc vòng. Phiến lá hình trứng dài 9 – 16 cm, rộng rãi 4 – 9cm, gốc lá lệch, ngọn lá nhọn, mép lá không nhiều lúc nguyên, thông thường lượn sóng hoặc tương đối xẻ 3 – 4 răng cưa; mặt lá khi non mang nhiều lông, sau rụng dần.

Hoa to, mọc riêng lẻ ở kẽ lá, cuống hoa dài 1 – 2 cm, đài hoa hình ống mang 5 gân nổi lên rõ rệt, dài 5 – 8cm, rộng rãi 1,5 – 2 cm. Lúc hoa héo, một phần còn sót lại trưởng thành với quả theo hình dòng mâm. Tràng to, hình phễu mang mầu sắc Trắng hoặc tím.

Tại loài Datura metel L. forma violacea quả hình cầu, mặt ngoài mang tua, đường kính tầm 3cm. Quả non mầu sắc xanh, lúc chín mầu sắc nâu. Lúc già nứt theo 3-4 đường hoặc nứt lung tung phía trên.

Hạt nhiều, hình trứng, dẹt, mầu sắc vàng hoặc đen từ đường kính 3-5mm, dày 1mm.

Căn cứ vào mầu sắc sắc của hoa và thân cây người ta chia ra nhiều dạng cà độc dược. Tại việt nam lúc này mang bố dạng cây cà độc dược:

Cà độc dược hoa Trắng thân xanh: Datura metel L. forma alba.
Cà độc dược hoa đốm tím, thân, cành tím: Datura metel L. forma violacea.
Cà độc dược lai từ 2 loại trên.

Phân chia, thu hoạch và nấu

Cà độc dược là loài thực vật mang xuất xứ từ 2 vương quốc Nam Mỹ là Peru và Mexico. Loại cây này dần được nhập cảng về thị ngôi trường VN), thông thường mọc hoang ở những nơi đất hoang, đất mùn, tương đối độ ẩm, xuất hiện tối đa ở khu vực nằm trong những tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Lâu, Thanh Hóa, Nghệ An, TP Hà Tĩnh.

Thu hái lá vào khi cây sắp và đang ra hoa (mon 5 – 6 tới không còn mon 9, 10). Hoa hái vào những mon 8, 9, 10. Hạt lấy ở những quả chín ngả mầu sắc nâu. Sau lúc thu hoạch, cả hoa, lá và hạt đều sẽ được mang đi phơi hoặc sấy nhẹ nhàng. Sau lúc sơ chế, dược thảo sẽ được bảo vệ ở những nơi thô thông thoáng, tách nước và không khô ráo.

Sau lúc phơi, sấy thô tán thành bột, mang thiết chế cao lỏng thường xuyên dạng cồn, mang lúc làm thuốc thang sắc uống.

Phòng ban dùng của Cà Độc Dược

So với cây cà độc dược, ko phải phòng ban nào trên cây cũng mang thể dùng để làm thuốc. Rõ ràng, chỉ mang lá (Folium Daturae metelis) và hoa (Flos Daturae metelis) là nhị yếu đuối tố được dùng nhiều trong những đơn thuốc chữa trị bệnh dịch trong Y học phương đông. Ngoài ra còn sài hạt (Semen Daturae metelis) nhưng không nhiều rộng rãi hơn.

Thành phần hóa học tập

Trong lá, hoa, hạt và rễ cà độc dược mang chứa chất hyoscin thường xuyên scopolamine. Ngoài ra còn mang hyoscyamine và atropin.

Tỉ lệ những alkaloid trên thay đổi tùy từng phòng ban và tùy từng thời kỳ thu hái. Thường xuyên trong lá là 0,10 – 0,50%, mang lúc tới 0,60 – 0,70%; trong rễ 0,10 – 0,20%, trong hạt 0,10 – 0,50%, trong quả 0,12% và trong hoa 0,25 – 0,60%. Trong lá và hoa chứa nồng độ 2 chất trên với tỉ lệ tối đa và mang thể thu hoạch nhiều lần, trong thời kì dài. Vì thế vậy người ta chỉ dùng lá và hoa để làm thuốc.

Nồng độ alkaloid thay đổi tuỳ theo thời kỳ sinh trưởng của cây và phương pháp trồng trọt chăm sóc, thông thường đỉnh cao vào khi cây ra hoa. Lúc quả chín những alkaloid vận chuyển từ vỏ quả vào trong hạt. Việc bón phân đạm sẽ làm tăng nồng độ alkaloid toàn phần. Nếu tỉa bớt cành hoặc giảm ngọn lượng alkaloid sẽ hạn chế.

Không những thế, trong cà độc dược còn mang thêm một vài thành phần khác bao hàm: flavonoid, saponin, coumarin, tanin tuy nhiên với lượng ko đáng quan tâm.

Tác dụng của Cà Độc Dược

Tính theo mùi vị đông y: cà độc dược mang mùi vị cay, tính ôn và mang độc. Một số trong những hiệu quả nổi trội nhưng mà loại dược thảo này mang lại mang thể kể tới như:

Trị hen suyễn, hen truất phế quản.
Trị bệnh dịch viêm mũi.
Trị bệnh dịch đau đớn xương, tê thấp.
Chữa trị triệu chứng co thắt dạ dày ruột.
Trị đau thần kinh tọa, động kinh.
Chữa trị ói.
Trị nhọt nhọt và sưng đau.

Theo y khoa tiên tiến: Tác dụng của cà độc dược là tác dụng của hyoscin và của atropin:

Atropin làm cơ vòng của đôi mắt dãn ra, nên tiểu đồng giãn. Nhãn cầu dẹt lại, sức ép đôi mắt tăng thêm. Sự tiết nước miếng, mồ hôi, dịch mùi vị, dịch ruột ngừng lại.
Làm nở khí đạo lúc khí đạo bị co thắt và phó giao cảm bị thúc đẩy. Khi phổ biến, atropin ko tác dụng. Không nhiều tác động trên nhu động ruột và co thắt ruột.
Liều độc của atropin mang thể ức chế, tê liệt thần kinh trung ương.
Tác dụng của hyoscin tương tự atropin, nhưng làm giãn tiểu đồng trong thời kì ngắn thêm.
Liều độc của hyoscin ức chế thần kinh trung ương.
Vì thế vậy hyoscin được sài ở khoa thần kinh để chữa trị cơn co rung của bệnh dịch Parkinson, phối phù hợp với atropin để ngăn say phi cơ hoặc tàu thủy, làm thuốc nhẹ thần kinh.
Cà độc dược lúc được khảo sát về hiệu lực thực thi hiện hành, sinh hoạt xoá sổ nấm Aspergillus thường hơn amphotericin B. 9,2 lần. Tuy rằng nhiên, điều cần thiết là độc tính tế bào của Cà độc dược thấp hơn amphotericin B. 117,8 lần.

Những tác dụng khác:

Ngoài những tác dụng kể trên, Cà độc dược được ứng dụng nhiều trong nông nghiệp như: thuốc trừ sâu sinh vật học, thuốc kháng nấm trên cây, thuốc diệt nhện rệp, diệt mối…
Cà độc dược còn mang tác dụng đuổi muỗi và sâu bọ: muỗi vằn gây nóng chảy máu Aedes aegypti, muỗi trung gian truyền bệnh dịch nóng rét Anopheles stephensi và muỗi gây viêm não Nhật Bạn dạng Culex quinquefasciatus.

Xem xét lúc dùng Cà Độc Dược

Cà độc dược tuy rằng mang tác dụng chữa trị được rất nhiều căn bệnh dịch nhưng vì thế mang nồng độ độc tính cao, nếu ko dùng đúng cách dán sẽ làm nguy hại tới tính mệnh. Lúc dùng cà độc dược, người bệnh dịch mang thể sẽ gặp gỡ phải một vài tác dụng phụ tại đây:

Bị thô mồm.
Bị nóng.
Bị túng tè.
Thường xuyên xuyên đổ nhiều mồ hôi.
Tình trạng co thắt.
Màu da bị thô và ửng đỏ.
Nhịp tim đập thời gian nhanh hơn.
cũng có thể tạo nên tình trạng ảo giác.
Bị hôn mê lúc dùng quá liều.
Thị giác trở thành mờ hơn.

Cây cà độc dược mang độc, được xếp vào list thuốc độc bảng A. Chính vì thế vậy tuyệt đối ko nên dùng cho những người mang thể lực yếu đuối như:

Người bệnh dịch tim mạch: Tăng áp suất máu, suy tim, bệnh dịch mạch vành.
Người bệnh dịch nhãn khoa: Tăng nhãn áp.
Người bệnh dịch hấp thụ: Khó tiêu, tắc ruột, nhiễm trùng hấp thụ, viêm loét dạ dày tá tràng.
Phụ nữ mang bầu, chăm con.

Cây mang độc lúc dùng với liều lượng cao ko đúng sẽ xuất hiện mang những bộc lộ ngộ độc phải ngừng tức thì tức tốc. Vì thế trước lúc dùng cây cà độc dược phải hỏi ý kiến của những người nằm trong chuyên ngành Đông Y hoặc thầy thuốc y khoa cựu truyền.

Cà độc dược sẽ khởi đầu được nghiên cứu vãn ứng dụng vào y khoa tiên tiến trong sản xuất thuốc. Thành phầm từ cà độc dược trên thị ngôi trường lúc này phải kể tới Thuốc Bình Mùi vị Nam, thành phầm lưu hành nội bộ nằm trong Viện Quân Y 354 với hiệu quả chữa trị những vấn đề về hấp thụ đặc thù là viêm loét dạ dày, dự trữ chảy máu dạ dày và dự trữ tái phát.