Khái niệm
Elixir là dạng thuốc lỏng, trong thành phần mang chứa một hoặc nhiều dược liệu, dung môi dùng thường xuyên là ethanol hoặc Polyalcol (như glycerin) và mang saccharose chiếm tỉ lệ cao. Ngoài ra, elixir còn chứa một vài những tá dược yêu thích hợp hợp khác như: chất bảo vệ, chất ngăn nấm, điều hương, điều mùi vị…
Kỹ thuật điều chế
Elixir thường xuyên được điều chế tới một dung lượng nhất mực để liều sài được tính theo số thìa cafe 5ml. Dạng thuốc này mang thể điều chế dưới dạng những gói bột, cốm thô và chúng sẽ được hòa tan trong nước trước lúc dùng.
Về nguyên tắc, kỹ thuật điều chế elixir cơ phiên bản tương tự với điều chế những dạng thuốc dung dịch khác như siro thuốc thường nước thơm…
Nguyên tắc
Elixir cũng rất được điều chế theo 4 thời kỳ chính:
- Cân nặng và đông dược liệu và dung môi
- Hòa tan
- Lọc
- Hoàn hảo đóng gói thành phần
Trong quy trình hòa tan mang những thành phần đặc thù cần hòa tan theo trật tự:
- Chất không nhiều tan hơn hòa tan trước, chất tan tốt hơn hòa tan sau để đảm bảo toàn bộ những thành phần đều tan.
- Với dược liệu tầm thường bền cần hòa tan những thành phần phòng ngự trước như những hệ đệm, những chất ngăn lão hóa, những chất hiệp đồng, hỗn hợp dung môi… trước lúc hòa tan dược liệu.
- Những chất bảo vệ, chất thơm, chất mầu sắc thường xuyên cho ở cuối thứ tự.
Với dược liệu không dễ tan, mang thể dùng những giải pháp để tăng độ tan như:
- Dùng hỗn hợp những dung môi đồng tan như hỗn hợp những ancol, polyalcol hoặc ancol và nước,
- Dùng dạng muối, phân cực hơn, dễ dàng tan được trong những dung môi phân cực như nước và cồn.
- Tạo ra những dẫn chất để dễ dàng dàng hòa tan
- Sài những chất trung gian thân nước tạo phức để kéo những dược liệu không nhiều thân nước vào môi trường thiên nhiên dung môi. Những chất này thường xuyên một phần mang nhiều group -OH, -COOH, amin và sulfat còn phần còn sót lại là những mạch hydrocacbon mạch thẳng hoặc vòng như acid lactic, natri salicylate, antipyrin, sorbitol. Những chất này mang năng lực tương tự bởi vì chúng mang phần mạch hydrocarbon không nhiều phân cực mang ái lực cao với những dược liệu không dễ tan và mang những group thân nước mang ái lực cao với nước và những dung môi phân cực. Chúng tạo ra tương tác tĩnh điện với cả dung môi và dược liệu, nhờ vậy nhưng mà những phân tử những dược liệu không nhiều tan dễ dàng dàng phân tán vào dung môi và tăng độ tan. Ví dụ trong điều chế như: sài natri benzoat để hòa tan cafein, anestezin.
- Dùng những chất diện hoạt: lúc nồng độ những chất diện hoạt trong dung dịch to hơn nồng độ CMC (nồng độ micelle tới hạn) thì chúng sẽ tạo những cấu trúc micelle với đầu thân nước quay ra ngoài và đầu thân dầu quay vào trong. Những đầu thân dầu này mang ái lực với những dược liệu không nhiều tan, vì như thế thế nhưng mà những dược liệu này được bao gói trong những micelle. Và tương tự, độ tan của dược liệu sẽ tăng. Những chất diện hoạt thường được dùng như tween 20.
Ưu nhược điểm của elixir
Ưu điểm: do thành phần là những ancol và polyalcol như ethanol, glycerin, PG nên elixir mang những ưu điểm như sau.
- Những dược liệu mang sinh khả dụng tốt hơn, do những alcol này vừa làm tăng độ tan vừa làm tăng tính thấm qua màng sinh vật học của dược liệu như PG
- Không nhiều bị nấm mốc vấy bẩn do nồng độ alcohol dùng cao.
- Dược liệu không nhiều bị thủy phân, không nhiều chứa nước nên giới hạn được quy trình thủy phân dược liệu.
- Giới hạn quy trình Lão hóa vì như thế những ancol mang nồng độ oxy trong môi trường thiên nhiên thấp hơn nước.
Nhược điểm: kế bên những ưu điểm elixir cũng mang những nhược điểm như
- Nồng độ alcool cao rất không dễ uống đặc thù với con trẻ em.
- Vì thế không dễ uống nên cần pha loãng với nước. Vấn đề này mang thể dẫn tới những thành phần không dễ tan sẽ ảnh hưởng tủa lại
Yêu cầu unique
Đặc điểm: dung dịch trong trong cả, mang thể mang mầu sắc hoặc ko lúc để ý bằng đôi mắt thường xuyên.
Yêu cầu về pH, định tính, định lượng, sai số thể tích và những yêu cầu kỹ thuật khác: phải đạt những yêu cầu kỹ thuật theo từng chuyên luận riêng hoặc cho từng loại thuốc.
Một vài ví dụ về những elixir
Elixir Paracetamol
Công thức:
- Paracetamol 24 g
- Ethanol 96ᵒ 100 ml
- Propylene glycol 100 ml
- Cồn chloroform 20 ml
- Siro đơn 275 ml
- Chất mầu sắc, chất làm thơm vđ
- Glycerin vđ 1000 ml
Phương pháp điều chế:
- Sẵn sàng hỗn hợp dung môi ethanol, propylene glycol, cồn chloroform
- Hòa tan dược liệu paracetamol vào hỗn hợp dung môi này
- Thêm chất mầu sắc, chất làm thơm, siro đơn vào hòa tan
- Vấp ngã sung glycerin tới 1000 ml và khuấy đều.
Biện pháp sài: mỗi lần sài từ 1-2 thìa 5ml; một ngày sài từ 3- 4 lần.
Bảo vệ: bảo vệ nơi thông thoáng
Tác dụng: hạ nóng, hạn chế đau trong những ngôi trường hợp nóng vi rút, cảm giá, đau cơ…
phenobarbital” class=”ftwp-heading”>Elixir phenobarbital
Công thức:
- Phenobarbitan 3 g
- Ethanol 90ᵒ 400 g
- Glycerin 400 g
- Chất mầu sắc, chất làm thơm vđ
- Nước tinh khiết vđ 1000 ml
Phương pháp điều chế:
- Hòa tan dược liệu Phenobarbital vào ethanol
- Vấp ngã sung những thành phần còn sót lại glycerin, chất mầu sắc chất thơm
- Vấp ngã sung nước vừa đầy đủ 1000 ml
Biện pháp sài: mỗi lần sài 1-2 thìa 5ml; sài trước lúc đi ngủ
Elixir piperazine citrate
Công thức:
- Piperazine citrate 187.5 g
- Glycerin 100 ml
- Siro đơn 45 g
- Chất mầu sắc, chất làm thơm vđ
- Nước tinh khiết vđ 1000 ml
Phương pháp điều chế: hòa tan dược liệu vào tầm 300ml nước, hòa tan những chất còn sót lại như glycerin, siro đơn, chất mầu sắc, chất thơm. Sau đấy bửa sung nước tới vừa đầy đủ 1000 ml. Khuấy đều.
Tài liệu xem thêm
- Dược điển VN) V, chuyên luận “dung dịch thuốc”.
- Sách “Kỹ thuật điều chế và sinh dược khoa những dạng thuốc” Tập 1- nhà xuất phiên bản Y khoa.